پادکست دوازدهم

حرکت با صدای دیزاین

تیرماه ۱۳۹۷ خورشیدی / درباره‌ی «موشن گرافیک دیزاین»

همکاران (به ترتیب صدا):
محمدحسن نعمتیان / احمد کریمی / سمانه ایران‌منش / امیرحسین فراهانی
مشاور: مجید کاشانی
موسیقی: کیارش بختیاری

آنچه در این برنامه‌ خواهید شنید:

* گفت‌وگو با «سعید زارع» درباره‌ی «موشن گرافیک دیزاین»

* مختصری درباره‌ی عبارت‌ها و تعاریف «موشن گرافیک دیزاین»

* منتخبی از خبرهای طراحی گرافیک

سعید زارع

«سعید زارع» متولد ۱۳۵۳، و فارغ‌التحصیل «دانشگاه علم و صنعت» در رشته‌ی نرم‌افزار کامپوتر است. او فعالیت حرفه‌ای‌اش را با تولید آگهی‌های تبلیغاتیِ تلویزیونی، از دهه‌ی هفتاد شروع کرد، و علاوه بر ساخت چندین موشن گرافیکس، برای شبکه‌ی یک، و شبکه‌های «العالم» و «پرس تی‌وی»، در ساخت پنج فیلم انیمیشن کوتاه جشنواره‌ای مشارکت داشته است.

تدریس در دانشگاه صدا و سیما، در سِمتِ مدرس «‌جلوه‌های ویژه‌ی روتوسکوپی»، تدریس در «دانشگاه سوره»، و برگزاری چندین ورک‌شاپ با موضوع «موشن گرافیک دیزاین»، از فعالیت‌های آموزشی «سعید زارع» هستند.

او داور جشنواره‌‌ی انیمیشنِ «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان»، بخش گرافیک متحرک، در سالِ ۹۵ بوده، و تجربه‌ی عضویت در هيئت انتخاب جشن «خانه‌ سینما»، و همین طور هیئت داوران جشنواره‌ی «سرو نقره‌ای» در سال ۹۶ را دارد.

«سعید زارع» عضو رسمی «خانه‌ی سینمای ایران»، آسیفا،‌ و عضو «انجمن صنفی طراحان گرافیک» است،‌ و در حال حاضر در هیئتِ مدیره‌ی «انجمن صنفیِ طراحانِ گرافیکِ متحرک»، مشغول به فعالیت می‌باشد.

سعید زارع / متولد ۱۳۵۳

مختصری درباره‌ی «طراحی گرافیک متحرک» یا «موشن گرافیک دیزاین»

حرفه‌ی «موشن گرافیک دیزاین»[1]، یکی از زیرشاخه‌های رشته‌ی «گرافیک دیزاین»[2] است، که قواعد طراحی‌ گرافیک را، با استفاده از تکنیک‌های فیلمبرداری یا انیمیشن[3]، برای تولید فیلم و ویدئو، به کار می‌گیرد.

اگرچه ممکن است، در بررسی تاریخی تصاویر متحرک، شاهدِ آثاری پراکنده باشیم، که از لحاظ فُرمی، شباهت‌هایی به آثارِ تولید شده در این حوزه داشته باشند، اما «موشن گرافیک دیزاین» به عنوان یک تخصص، عمرِ چندان درازی در جهان ندارد. در ایران نیز، جوان بودن این رشته، کمبودِ منابع مکتوب، و همینطور وارداتی بودنِ آن، از عواملی هستند، که تعددِ واژه‌ها و تعاریف گوناگون را با خود به همراه آورده است. هرچند  منسجم ساختن این مفاهیم، تنها با تحقیق و پژوهش، آن هم در درازمدت مُیسر خواهد شد، اما از این فرصت استفاده کرده‌ایم، تا نگاهی اجمالی به برخی از عبارات و تعاریف داشته باشیم.

با جستجویی کوتاه، در میان منابع مکتوب و فرهنگ‌نامه‌های زبان انگلیسی، با دو عنوان بسیار رایج در این حرفه روبه‌رو هستیم. یکی از این دو، «موشن گرافیک دیزاین» است، و دیگری «موشن گرافیکس»[4]. همانطور که پیش‌تر نیز گفته شد،‌ «موشن گرافیک دیزاین» که به اختصار «موشن گرافیک» نیز گفته می‌شود، عنوانی‌ است که برای این حرفه به کار می‌رود، و در زبان فارسی، می‌توان معادلِ «طراحیِ گرافیکِ متحرک» را برایش پیشنهاد داد. اما واژه‌ی چالش‌برانگیزتر در این حوزه،‌ عنوانِ «موشن گرافیکس» است، و ترکیبی‌ از «موشن»، به معنیِ حرکت است، و «گرافیکس» که خود توضیحِ جداگانه و مفصل‌تری را می‌طلبد.

کلمه‌ی «گرافیکس» در زبان انگلیسی، به‌ واسطه‌ی حرف “ s ” در انتهای آن، صورتِ جمع‌ بسته شده‌ای از کلمه‌ی «گرافیک»[5] است. مفهوم این واژه، قبل از پدید آمدن کامپیوتر، به طور کلی دلالت بر ‌انواعِ خروجی‌ها‌ و محصولاتی داشت، که از مواد و مصالحِ «طراحیِ گرافیک» ساخته می‌شدند. اما مقارِن با اولین ارائه‌های بصری کامپیوتری، کلیه‌ی داده‌های کامپیوتری که بر روی مانیتور به نمایش درمی‌آیند نیز، عنوانِ «گرافیکس» به خود گرفتند. بنابراین زمانی که واژه‌ی «گرافیکس»، با صفتِ «موشن» ترکیب شود، به صورت تحت‌الفظی، اشاره به تصاویر و اِلِمان‌های گرافیکی دارد، که دارای حرکت هستند، و از طریق نرم‌افزارهای کامپیوتری تولید می‌شوند.

با این وجود، «موشن گرافیکس» به صورت خاص، معنایی فراتر از این دارد، و به معنیِ متحرک‌سازی تصاویر گرافیکی، تایپوگرافی[6] و عکس، به شیوه‌ای خلاقانه است، که برای مصارف گوناگونی از جمله تبلیغات، آموزش و … به کار می‌رود. امروزه عنوان‌بندی فیلم‌های سینمایی، تیتراژ بخش‌های خبری تلویزیون، لوگواستیشن[7] برخی از‌ شبکه‌های تلویزیونی، و رسانه‌های تعاملی[8]، حوزه‌های پرکاربرد حرفه‌ی «طراحی گرافیک متحرک» است، که با ترکیبِ تایپوگرافی، عکاسی و تصاویر گرافیکی، فضایی دلپذیر و جذاب برای مخاطب ایجاد می‌کند.

1 – Motion graphic design
2 – Graphic design
3 – Animation
4- Motion graphics
5 – Graphic
6- typography
7- station identification logos
8 – interactive applications

منابع:

-حق‌شناس، ع.م، سامعی،‌ ح، انتخابی، ن،‌ فرهنگ معاصر هزاره،‌ انتشارات فرهنگ معاصر،‌ تهران، ۱۳۹۳، چاپ بیست‌ و هفتم.
-کراسنر، جان، ترجمه‌ی حسینی، علی‌اصغر،‌ طراحی گرافیک متحرک، انتشارات کتاب آبان، ‌تهران،‌۱۳۹۶.
-شیخها، نازمریم، رهنما، رشید، حرکت در ارتباط تصویری، انتشارات کتاب آبان، تهران، ؟ .
–wikipedia.org
–www.ldoceonline.com